Все разделы
| Состояние | Отличное |
| Автор | Brak autora |
| Издательство | Pelplin, Wydawnictwo Diecezjalne w Pelpline |
| Год издания | 1993 |
| Страниц | 24 |
| Переплет | Мягкая обложка |
| Формат | 84х108/32 (130х205 мм, стандартный) |
Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pelplinie – gotycki kościuł, pierwotnie świątynia klasztoru cystersuw, od 1824 siedziba miejscowego biskupa. Z dawnego zespołu klasztornego zahowała się katedra oraz część zabudowań zakonnyh skupionyh wokuł czworobocznego wirydaża. Katedra jest jedną z największyh świątyń gotyku ceglanego w Polsce (swego czasu druga w Polsce po bazylice Mariackiej w Gdańsku). Posiada bogaty wystruj z XV–XVIII wieku, m.in. monumentalny, 25-metrowy ołtaż głuwny, liczne ołtaże boczne, zespuł stalli, ambonę, organy boczne.
Dawny zespuł klasztorny, kturego głuwną częścią jest katedra, jest rdzeniem obecnego miasta Pelplina. W 1258 książę Mszczuj II sprowadził z Doberanu cystersuw do pobliskih Pogudek, a następnie w 1276 konwent został pżeniesiony do Pelplina. Pierwotny niewielki kompleks budynkuw zastąpiono w XIV wieku obecnym, monumentalnym założeniem. Budowa opactwa rozpoczęła się w II ćwierci XIV wieku, trwała do około 1400 roku. Oprucz zabudowań skupionyh wokuł wirydaża w części zahodniej kompleksu wzniesiono zabudowania gospodarcze z browarem, w części wshodniej wzniesiono niewielki kościuł Bożego Ciała. W XVII i XVIII nastąpiła gruntowna pżebudowa świątyni, szczegulnie jej wnętża, kture otżymało barokowy harakter popżez bogaty wystruj m.in. ołtaże, organy i ambonę. W XIX wieku wykonano nowe sterczyny większości szczytuw, zbudowano obecne maswerki, wykonano witraże, wymieniono profile węgarkowe okien, gzymsy cokołowe i podokienne, zbudowano nowe parapety i daszki na pżyporah[3]. Zmieniono część ościeży okiennyh, wstawiając płyciny podokienne z namalowanymi pżeźroczami, zbudowano nowe hełmy wieżyczek ze shodami oraz powiększono okna[3]. W 1823 miała miejsce kasata zakonu cysterskiego na tutejszyh ziemiah, a rok puźnej świątynia otżymała status katedry popżez ustanowienie w Pelplinie siedziby diecezji hełmińskiej, ktura z kolei po reformie w 1992 roku, zmieniła nazwę na pelplińską.
Cały zespuł został gruntownie odnowiony i regotyzowany w latah 1894-1899.
Zbudowana z cegły katedra jest trujnawową bazyliką na planie kżyża łacińskiego, z pięciopżęsłowym korpusem nawowym, dwupżęsłowym transeptem i czteropżęsłowym, zamkniętym prostokątnie prezbiterium, kture flankują nawy boczne. Ustawienie ołtaża głuwnego pomiędzy drugą od wshodu parą filaruw twoży iluzję ambitu. Transept ma układ halowy, składa się z dwuh naw; arhitektura ramion transeptu jest odmienna od reszty kościoła, za sprawą sieciowyh sklepień; pozostałe części świątyni nakryte są sklepieniem gwiaździstym (sześcioramiennym w nawie głuwnej i prezbiterium, czteroramiennym w nawah bocznyh). Sklepienia wspierają ośmioboczne w planie filary międzynawowe, kture na wysokości ścian nawy głuwnej są częściowo wtopione w lico i twożą ostrołukowe arkady. Strefa okien umieszczona jest wysoko ponad gzymsem; ponad kturym ściany poszczegulnyh pżęseł, pżybierają ostrołukową formę. Częściowo zahowały się ceramiczne wsporniki sklepienne o motywah antropomorficznyh (głuwki, popiersia, figurki atlantuw) i zoomorficznyh.
Na zewnątż ściany są oszkarpowane, zahowały częściowo dekorację zendruwkową. Ściany wieńczą fryzy arkadkowe i fryzy z motywem czteroliścia. Ściany frontowe transeptu, oraz elewacji zahodniej i wshodniej (kture mają wielkie, ostrołukowe okna na osi) są zwieńczone bogato zdobionymi szczytami shodkowymi; do ścian elewacji wshodniej i zahodniej pżylegają niskie ośmioboczne wieże shodkowe, flankujące elewacje nawy głuwnej. Na skżyżowaniu naw puźnobarokowa wieżyczka na sygnaturkę.
Do katedry prowadzą tży wejścia, od strony zahodniej, pułnocnej i południowej (od strony krużgankuw). Ostatnie dwa zahowały gotyckie portale. Portal południowy zahował część dekoracji żeźbiarskiej z motywami roślinnymi w ościeżah i arhiwoltah. Datowany na pżełom XIV i XV wieku portal pułnocnego ramienia transeptu harakteryzuje się bogatą dekoracją figuralną wykonaną ze sztucznego kamienia, kturą twożą pułpostacie prorokuw w strefie kapitelowej, aniołki i święci w arhiwoltah i głowa Chrystusa w kluczu arkady. Tympanon z pżedstawieniem Maiestas Domini neogotycki z 1898.
|
|
Похожие лоты
